کتاب اقتصادهای نفتی

درباره کتاب اقتصادهای نفتی:

کتاب اقتصادهای نفتی اثر دکتر علی قنبری از نشر چالش می باشد.

نفت و گاز به عنوان دو منبع انرژی فسیلی، نقش محوری در تپش قلب اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند. از تولید برق و گرما گرفته تا تأمین سوخت خودروها و صنایع سنگین، این منابع در تمامی جنبه‌های زندگی مدرن حضوری پررنگ دارند. وابستگی شدید جوامع به نفت و گاز، این دو ماده را به ابزاری قدرتمند در عرصه سیاست و اقتصاد تبدیل کرده است.

تلاطم قیمت‌ها و بازی‌های سیاسی

قیمت نفت، تحت تأثیر پیچیده عوامل متعددی از جمله عرضه و تقاضا، سیاست‌های دولت‌ها، تحولات ژئوپلیتیکی و نوسانات اقتصادی جهانی، همواره در نوسان است. این نوسانات، تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد کشورها، از جمله تورم، نرخ رشد اقتصادی و توازن پرداخت‌ها، برجای می‌گذارد.

اگرچه مکانیزم تعیین قیمت نفت، بر اساس عرضه و تقاضا استوار است، اما واقعیت این است که عوامل سیاسی، نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری این قیمت‌ها ایفا می‌کنند. رقابت میان کشورهای تولیدکننده نفت، تحریم‌ها، جنگ‌ها و تنش‌های سیاسی، همگی می‌توانند بر عرضه و تقاضای نفت تأثیر گذاشته و در نتیجه، قیمت آن را دستخوش تغییر کنند.

چالش‌های کشورهای نفت‌خیز

در بسیاری از کشورهای نفت‌خیز، وابستگی شدید اقتصاد به درآمدهای نفتی، چالش‌های جدی ایجاد کرده است. نوسانات قیمت نفت، می‌تواند به شدت بر درآمدهای دولت و ثبات اقتصادی این کشورها تأثیر بگذارد. همچنین، تکیه بیش از حد بر درآمدهای نفتی، می‌تواند مانع از توسعه سایر بخش‌های اقتصاد شده و به “بیماری هلندی” منجر شود. این بیماری، به وضعیتی گفته می‌شود که در آن، افزایش درآمدهای ناشی از صادرات یک محصول خاص (مانند نفت)، باعث کاهش رقابت‌پذیری سایر بخش‌های اقتصاد و در نتیجه، وابستگی بیشتر به صادرات آن محصول می‌شود.

علاوه بر این، درآمدهای هنگفت ناشی از صادرات نفت، می‌تواند به فساد گسترده، نابرابری‌های اجتماعی و سیاسی و کاهش انگیزه برای کار و سرمایه‌گذاری در بخش‌های غیرنفتی منجر شود. در این شرایط، رانت‌جویی و فساد، جایگزین کارآفرینی و نوآوری می‌شود و در نتیجه، رشد اقتصادی پایدار و توسعه همه جانبه، با چالش‌های جدی مواجه می‌شود.

فهرست مطالب کتاب اقتصادهای نفتی :

فصل اول : تاریخچه نفت و گاز

1-1 مقدمه
1-2 تاریخچه اکتشاف نفت و گاز در جهان
1-2-1 نفت در جهان قدیم :
1-2-2 نفت بعد از انقلاب صنعتی
1-2-3د تاریخچه گاز
1-3 تاریخچه اکتشاف نفت و گاز در ایران
1-3-1 نفت در ایران قدیم
1-3-2 تاریخچه اکتشاف نفت در ایران
1-4 تاریخچه صنعت نفت و گاز در جهان
1-5 تاریخچه صنعت نفت و گاز در ایران
1-5-1 صنعت پالایش نفت و گاز جهان
6-1 ذخایر عمده و تولید نفت و گاز جهان
1-7خلاصه نتیجه گیری
1-8 سوالات فصل
منابع و ماخذ

فصل دوم : مناطق و میدان های عمده نفت و گاز جهان

2-1 مقدمه
2-2 حوزه نفتی خلیج فارس
2-2-1 ایران
2-2-2 عربستان سعودی
2-2-3 عراق
2-2-4 امارات
2-2-5 قطر
2-2-6 کویت
2-2-7 بحرین
2-2-8 عمان
2-3 حوزه نفت و گاز دریای خزر
2-3-1 اذربایجان
2-3-2 ایران
2-3-3 ترکمنستان
2-3-4 قزاقستان
2-3-5 روسیه
2-4 نفت حوضه دریای شمال
2-5 حوضه امریکای شمال و مرکزی
2-5-1 ونزوئلا
2-5-2 ایات متحده
2-5-3 کانادا
2-5-4 مکزیک
2-6 حوضه افریقا
2-6-1 الجزایر
2-6-2 لیبی
3-6-2 مصر
4-6-2 نیجریه
2-7 – حوضه جنوب شرق اسیا
2-7-1 اندونذی
2-7-2 مالزی
2-8 نتیجه گیری
2-9 سوالات فصل
منابع و ماخذ

فصل سوم : بازار نفت و سامان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک )

3-1 مقدمه
3-2 ویژگی های اقتصاد نفت خام
3-3 تاریخچه بازارهای نفت خام و فراورده های بازار نفت
3-5 انواع معاملات در بازار اتی نفت
3-6 اوپک
3-6-1 ساختار و ارکان اوپک
3-6-2 اوپک وبازار نفت
3-6-3 اوپک و قیمت گذاری نفت
3-7 اوپک و جهانی شدن
3-8 جهانی شدن اقتصاد نفت
3-9 زنجیره ارزش فعالیت شرکت های نفتی
3-10 جایگاه صنعت نفت ایران و برخی از کشورهای بزرگ نفت خیز در میان شزکت های بزرگ نفت و گاز جهان
3-11 تعیین قیمت نفت ایران
3-12 خلاصه و نتیجه گیری
3-13 سوالات فصل
منابع و ماخذ :

فصل چهارم : ویژگی دولت های نفتی طی 100 سال اخیر

4-1 مقدمه
4-2 ویژگی مشترک کشوری کشورهای نفت خیز
4-2-1 نفرین نفت یا سوئ استفاده از منابع
4-2-2 مبانی نظر اثر نفرین نفت
4-3 خلاصه و نتیجه گیری
4-4 سوالات فصل :
منابع و ماخذ

فصل پنجم : مصارف در امدهای حاصل از نفت

5-1 مقدمه
5-2 افزایش درامدهای نفتی و تناقض ان با افزایش ثروت
5-3 رژیم پهلوی و در امدهای نفتی
5-3-1 در امد نفتی ایران در مقطع 1291 تا 1332
5-3-1 در امد نفتی در ایران در مقطع 1332 تا 1357
5-3-3 ابعاد و پیامدهای دولت رانتی در دوران پهلوی
5-4 وابستگی به در امد نفتی بعد از انقلاب
5-4-1 برنامه اول
5-4-2 برنامه دوم
5-4-3 برنامه سوم
5-4-4 برنامه چهارم
5-4-5 برنامه پنجم
5-5 ذخایر ارزی وصندوق های سرمایه حکومتی
5-5-1 صندوق های سرمایه حکومتی و صندوق های ذخایر ارزی
5-6 بررسی شوک های نفتی به عنوان مهمترین عامل تغییر درامدها و هزینه های نفتی
5-6-1د تاثیرات شوک های نفتی بر اقتصاد کلان
5-7 خلاصه نتیجه گیری
5-8 سوالات
منابع مراجع

فصل ششم : مقایسه اقتصاد کشورهای غیر نفت خیز

6-1 مقدمه
6-2 وضعیت نفت گاز ایران
6-2-1 تولید نفت و گاز
6-2-2 مصرف نفت گاز
6-2-3 صادرات نفت گاز
6-2-4 وضعیت اقتصاد ایران
6-3 نمونه هایی از کشورهای غیر نفت خیز
6-3-2 المان
6-3-2 هندوستان
6-3-3 ژاپن
6-3-4 ترکیه :
6-3-5 برزیل :
6-4 نمونه هایی از کشورهای نفت خیز :
6-4-1 عربستان صعودی
6-4-2 روسیه
6-4-3 کانادا
6-4-4 ایالات متحده امریکا
6-4-5 امارات متحده عربی
6-5 نتیجه گیری
6-6 سوالات
منابع و ماخذ
ضمیمه ها
-1 مقدمه

7-2 بحران اقتصادی و سیاست های کشور های نفت خیز برای مقابله با انها
7-2-1 بحران نفتی 1973
7-2-2 بحران مالی 2008
7-3 مشکلات نفتی در کشور های نفت خیز
7-4 پژوهش مهمترین استراتژی توسعه صنعت نفت ایران
7-4-1 اسیب شناسی پژوهش و فن اوری در صنعت نفت
7-4-2 پیشنهادهایی جهت بهبود وضعیت پژوهش در صنهت نفت
7-5 رشد اقتصادی و وفور منابع طبعی در کشور نفت خیز
7-5-1 مروری بر مکانیسم های تبدیل موهبت منابع به شومی منابع
7-5-2 رشد اقتصادی و ماهیت منابع نفتی
7-5-3 مروری بر عوامل تعیین کننده رشد اقتصادی
7-5-4 ماهیت منابع در اقتصاد های نفتی
7-5-5 سیاست های باز توزیع منابع و اثار اختلالی ان
7-6 راهبرد نروژ برای برون رفت از بیماری هلندی پ
7-7 خلاصه و نتیجه گیری
7-8 سوالات فصل
منابع مراجع
منابع